بازپژوهی مالکیت معادن از منظر فقیهان شیعه

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشگاه قم

چکیده

بدون تردید تعیین نحوه‌ی مالکیت معدن، بر بودجه دولت و درآمد آحاد مردم دارای اثر می‌باشد. آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، اینکه بر اساس موازین در اقتصاد اسلامی، چه شخص و یا شخصیت حقوقی، مالک معادن محسوب می‌گردد؟ در این راستا با بررسی مستندات شرعی موجود، به استنباط حکم فقهی این مسأله پرداخته شده است. نو‌آوری این مقاله علاوه بر نقد و تحلیل آراء صاحب‌نظران، نقد یک پندار معروف است و آن اینکه در ابتدا به نظر می‌رسد در میان فقها سه نظریه وجود دارد ولی با دقت، معلوم گردید که تنها یک نظریه در این زمینه قابل طرح است و آن عبارت است از نظریه‌ی تبعیت. مقاله‌ی حاضر به روش تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای با رویکردی جدید به رشته‌ی نوشته درآمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن
اراکی (مالکیه المعادن).
اشتهاردی، علی پناه (1417 ق). مدارک العروه. دار الاسوة للطباعة و النشر; تهران: اول.
بحرانی، یوسف (1405 ق). حدائق. دفتر انتشارات اسلامی; قم: اول.
جوادی آملی، عبدالله (1389 ش). مالکیت معادن. فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 3‌.
حائری، سید علی بن محمد (1418 ق). ریاض السالکین. مؤسسه آل البیت، قم: اول.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. مؤسسه آل البیت; قم: اول
حلی، ابن ادریس (1410 ق). سرائر. دفتر انتشارات اسلامی، قم: دوم.
حلی، نجم الدین (1410 ق). مختصر النافع. مؤسسه‌المطبوعات‌الدینیه، قم: ششم.
خویی، سیدابوالقاسم موسوی (بی تا). المستند فی شرح العروه الوثقی. بی نا: بی جا.
خوئی، ابوالقاسم. موسوعه الامام خوئی (1418 ق). مؤسسه احیا آثار الامام خوئی، قم: اول
سلار، حمزة بن عبد العزیز (1404 ق). مراسم العلویه. منشورات الحرمین، قم: اول.
طرابلسی، ابن براج و قاضی عبدالعزیز (1406 ق). دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم: اول.
طوسی، ابوجعفر (1400 ق). نهایه فی مجرد الفقه و الفتوی. دار الکتاب العربی، بیروت: دوم.
طوسی، ابوجعفر (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. المکتبه المرتضویه لإحیاءالآثارالجعفریه، تهران: سوم.
عاملی، زین الدین (1412 ق). الروضة البهیه. انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم: اول.
عاملی، زین الدین (1413 ق). مسالک. مؤسسه‌المعارف‌الاسلامیه، قم: اول.
عاملی، محمد بن محمد (1412 ق). البیان. محقق، قم: اول
----- (1417 ق). دروس الشرعیه. دفتر انتشارات اسلامی، قم: دوم.
عاملی، بهاءالدین (1429 ق). جامع عباسی. دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم: اول.
علی محمدی طاهر (1393 ش). بررسی فقهی مالکیت معادن با رویکردی بر قوانین موضوعه، مقالات کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی.
فراهانی فرد، سعید(1385). بهره برداری از منابع طبیعی در نظام اقتصاد اسلامی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره 6، شماره 21، 1-30.
کلینی، ابو جعفر (1407 ق). کافی. دار الکتب الاسلامیه، تهران: چهارم.
گیلانی، فومنی، محمدتقی بهجت(1426 ق). جامع‌المسائل.. دفتر معظم‌له، قم، دوم.
محدث نوری، میرزا حسین (1408 ق). مستدرک الوسائل. مؤسسه آل البیت، بیروت: اول.
محقق حلی، نجم‌الدین (1408 ق). شرائع‌الاحکام. مؤسسه اسماعیلیان، قم: دوم.
مفید، محمد بن محمد (1413 ق). مقنعه. کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، قم: اول.
موسوی، روح‌الله (بی تا). تحریرالوسیله;. مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم: بی ش.
نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام. دار احیاء التراث العربی، بیروت، هفتم.
همدانی، آقا رضا (1416 ق). مصباح الفقیه، مؤسسه‌الجعفریه لاحیاالتراث، قم، اول.
یزدی، سید مصطفی و محقق، داماد (1406 ق). قواعد فقه. مرکز نشر علوم اسلامی تهران، دوازدهم.