بررسی فقهی جایگاه اقتصاد شراکتی در توزیع درآمد بین عوامل تولید

نوع مقاله : کاربردی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه شاهرود

چکیده

اقتصاد شراکتی با توجه به تأثیر شگرف بر کارایی و جنبه عدالت‌مدارانه‌ای که دارد، می‌تواند به عنوان یک رویکرد اقتصادی جدید برای جوامع مختلف به کارگرفته شود. در این تحقیق، اطلاعات گردآوری شده به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی، با روش تحلیل محتوایی و با پشتوانۀ مبانی فقه اسلامی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مبانی فقهی اقتصاد شراکتی که به نوعی روش‌شناسی بحث اقتصاد شراکتی می‌باشد، از چهار منظر قرآن، سیرۀ پیامبر (ص)، روایات و قواعد فقهی (مانند قاعدۀ عدالت، قاعده لاضرار و...) مورد بررسی قرارگرفت. فرضیۀ پژوهش این است که با توجه به ثمرات فراوانی که بر اقتصاد شراکتی مترتب است، در نظام اقتصادی اسلام، روش مبتنی بر تسهیم سود بر مدل اجارۀ نیروی کار که پرداخت دستمزد ثابت است، اولویت و برتری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابن بابویه، محمدبن علی (1387). «من لا یحضره الفقیه». ترجمه غفاری، محمد جواد؛ غفاری، علی اکبر و بلاغی، صدر الدین. نشر صدوق، چاپ دوم.
  ابن شعبه، حسن بن علی (1369). «تحف العقول». قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1359). «مقدمه».  ترجمه پروین گنابادی، محمد. مجموعه ایران‌شناسی، جلد دوم، شماره 717. تهران.
آرمان‌مهر، محمدرضا (1390). «رالز- حکیمی (بررسی تطبیقی و نقد معیارها و ابعاد عدالت اقتصادی در اندیشه جان رالز و محمدرضا حکیمی)». قم: دلیل ما.
آمدی، عبدالواحد بن محمد (1337)، غرر الحکم، تهران: انتشارات انصاری.
  بخاری، محمد بن اسماعیل (1315 ق). «صحیح البخاری». بیروت: دارالطباعه العامره.
  بخشایش، نازلی (1382). «بررسی مقایسه‌ای عدالت اقتصادی در مکاتب مختلف و اسلام». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
  بروجردی، حسین (1368). «منابع فقه شیعه (ترجمه جامع احادیث الشیعه)». ترجمه اسماعیل تبار، احمد؛ حسینی، احمدرضا و مهوری، محمد حسین.  انتشارات فرهنگ سبز، چاپ  اول.
  توتونچیان، ایرج (1381). «تعاون از دیدگاه اسلام و مبانی نظری آن». مجله تعاون، شماره 137، 13-17.
------ (1379). «پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه‌داری». تهران: انتشارات توانگران.
  الحر العاملی، محمدبن الحسن (1403 ق). «وسائل الشیعه». تهران: المکتبه ا لاسلامیه.
  حکیمی، محمدرضا؛ حکیمی، محمد و حکیمی، علی (1377). «الحیاة». جلد 5، ترجمة احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
------ (1380). «الحیاة». جلد ۶، ترجمة احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  حلی (محقق). (1358). «شرایع الاسلام». ترجمه ابوالقاسم ابن احمد یزدی، به کوشش محمد تقی دانش‌پژوه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  دادگر، یدا... (1383). «تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی (آزمونی مجدد)». قم: انتشارات دانشگاه مفید.
  دادگر، یدا...؛ توتونچیان، ایرج و آرمان مهر، محمدرضا (1392). «تعادل بازار کار در الگوی شراکت کارگران در سود (با تاکید بر رویکرد اسلامی)». فصلنامۀ مدلسازی اقتصادی، سال هفتم، شماره 23، 1-14.
  راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1361). «ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن». ترجمه خسروی حسینی، غلامرضا. نشر مرتضوی.
 رستمی، محمدزمان (1384). «بررسی نظری تئوری های مزد- بهره­وری نیروی انسانی ازمنظر اسلام»، پایان نامه مقطع دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
  رضایی، مجید (1377). «عرضه نیروی کار بر مبنای اصول حاکم بر بازار کار اسلامی». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مفید.
  صدر، محمد باقر (1357). «اقتصادما». جلد2، ترجمه اسپهبدی، عبدالعلی. قم: انتشارات اسلامی.
  صدر، محمدباقر (1408 ق). «اقتصادنا». بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  طباطبایی، محمد حسین (1350 ق). «المیزان». تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  فاضل لنکرانی، محمد (1416 ق). «القواعد الفقهیه». قم.
  قرآن مجید
  متقی، علی بن حسام الدین. (1405 ق). «کنز العمال». مؤسسه الرساله.
  مجلسی، محمدباقر (1403 ق). «بحارالانوار». بیروت: مؤسسه الوفاء.
  محقق داماد، سید مصطفی (1374). «قواعد فقهیه». بخش مدنی، جلد 2. تهران: سمت.
  مطهری، مرتضی (1358). «بیست گفتار». تهران: انتشارات صدرا.
    ------ (1403 ق). «بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی». تهران: انتشارات حکمت.
  مکارم شیرازی، ناصر (1411 ق). «القواعد الفقهیه». قم: مدرسه امیر المومنین .
  نوری طبرسی، حسین بن محمد تقی (1408). «مستدرک الوسائل». مؤسسه آل البیت.
  نهج البلاغه (1351). ترجمه و شرح خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه امیرالمؤمنین (ع) به قلم فیض الاسلام، تهران.
 
  Aggarwal, R. & Yousef, T. (1996). “Islamic Banks and Investment Financing”. Harvard University.
  Haque, N. & Mirakhor, A. (1987). “Optimal Profit Sharing Contracts and Investment in an Interest – Free Economy, in Mohsin” S. Khan &  Abbas Mirakhor (eds), Theoretical Studies in Islamic Banking and Finance. North Haledon, NJ: Islamic Publications International.
  Hicks, J. R. (1964). “The theory of wages, 2nd ed”. London: Macmillan.
http://ricardo. ecn.wfu.edu/~cottrell/ecn265/Principles.pdf
  Marshal, R. (1979). “Implication of labor market theory for employment policy”. Swanson and Michelson, eds, manpower research and labor economic. Beverly Hills: Sage publications.
  Nath, S.K. (1979). “A Reappraisal of Welfare Economics”. Newjersey: Augustus M. Kelley  Publishers,.
  Ricardo, D. (1951). “On the Principles of Political Economy and Taxation, Edited by Sraffa, P. Indianapolis: Liberty fund”. E-File:
  Tabellini, G. (2008). “The Scope of Cooperation: Values and Incentives”. The Quarterly Journal of Economics, 123(3), 905-950.
  Toutounchian, I. (1998). “The Labour’s Income Share In An Islamic Fromework”. Humanomics, 14(4), 66-137.
  ------ (2009). “Islamic Money and Banking, Integrating Money in Capital Theory”. John Wiley& Sons(Asia) Pte.Ltd.
  Weitzman, M. L. (1984). “The Share Economy (Conquering Stagflation)”. Cambridge: Harvard University Press.