بررسی مدل‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی

2 دانش آموخته دانشگاه امام صادق(ع)

3 شرکت تحقیقاتی کاوش/ گروه مالی ملت

چکیده

سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی، یکی از روش‌های نوین تأمین مالی اسلامی است که علیرغم اذعان بسیاری از متخصصان بر کارایی این مدل و مزیت‌های خاص و ویژۀ آن، آنچنان که باید مورد توجه متخصصان مالی اسلامی قرار نگرفته‌است. بدین جهت بیشتر مطالعاتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته‌اند، تنها دو ساختار مضاربه و مشارکت را جهت تأمین مالی در فرایند سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی معرفی نموده‌اند. این در حالی است که امکان استفاده از برخی ساختارهای دیگر نیز در فرایند یاد شده وجود دارد. در واقع، این پژوهش به بیان ساختارها و الگوهای منطبق با شریعت که در صنعت سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر کارایی دارند و همچنین نحوۀ عملکرد آن‌ها در شرکت‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی پرداخته‌است. نتایج این پژوهش که با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، تحلیل اسنادی و نیز تحقیق و توسعه به دست آمده‌اند، بیانگر این مطلب می‌باشند که علاوه بر عقود مضاربه و مشارکت از عقودی مانند مشارکت کاهنده، اجارۀ‌ موصوف فی‌الذمه، اجاره به شرط تملیک و مدل وکالت- اجارۀ‌ موصوف فی‌الذمه نیز می‌توان در فرآیند سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


ابوجعفری، روح‌اله (1385). «مدل‌سازی نقش بانک‌ها در تأمین مالی صنایع کوچک و متوسط و ارائه الگوی مبتنی بر
 
سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه امام صادق (ع). دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد.
اسلامی‌بیدگلی، غلامرضا و کاظمیان، مهدی (1384). «طراحی الگوی صندوق سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر با توجه به فقه امامیه». فصلنامۀ تحقیقات مالی، شمارۀ 20، پاییز و زمستان 1384، ص‌ص. 26-3.
ایمانی‌پور، نرگس و کنعانی، مهدی (تابستان و پاییز، 1388). «ارائه مدل انتخاب راهبرد خروج از منظر صندوق‌های سرمایه‌گذار مخاطره‌پذیر حامی فناوری برتر». فصلنامۀ اقتصاد و تجارت نوین، شمارۀ 17 و 18، ص‌ص. 66-48.
جلیلی، محمد و احمدی، موسی (1385). «شناسایی انواع ریسک‌های موجود در صنعت سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر با مطالعۀ موردی صنعت انرژی در جهان». دومین کنفرانس ملی سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر. تهران: مرکز همایش‌های علمی دانشگاه تهران.
جهاندار، میلاد (1389). «تلفیق صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطر پذیر و صندوق های خیریه».پایان نامه کارشناسی ارشد.
-تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
صالح‌آبادی، علی و کاظمیان، مهدی (1383). «روش‌های تأمین مالی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر با رویکرد اسلامی (با ارائه شواهدی از آلمان، انگلیس و ژاپن)»، تهران: اولین همایش ملی صنعت سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر.
طالبی، محمد؛ رحیمی، امیر و محمدزاده، محسن (1388). «سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر فرصتی نو پیش روی نظام تأمین مالی اسلامی». تهران: مجموعۀ مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی توسعۀ نظام تأمین مالی در ایران.
عرفانیان، امیر و شیرزادی، سعید (تابستان، 1386). «ساختار مطلوب برای انجام سرمایه‌گذاری‌های پرمخاطره توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری». فصلنامۀ تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، شمارۀ 11، ص‌ص. 19-10.
عسکری، محمدمهدی و میرچولی، امید (1390).«بررسی تطبیقی ابزار سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر با دیگر ابزارهای مشابه در بازارهای اسلامی و غیراسلامی». فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 16، شمارۀ 48، پاییز، ص‌ص. 163-135.
علی‌نژاد، بهزاد (مهر، 1388). «اصول بانکداری اسلامی». مجلۀ توسعۀ صادرات، سال 14، شمارۀ 80.
قنواتی، جلیل و داوری لنگرودی، مرضیه (تابستان، 1391). «تحلیل ماهیت حقوقی اوراق (صکوک) اجاره». فصلنامۀ مطالعات اسلامی، سال 44، شمارۀ 89، ص‌ص. 179-151.
معصومی‌نیا، غلامعلی و شهیدی‌نسب، مصطفی (پاییز، 1388). «بررسی فقهی و اقتصادی ابزار تأمین مالی مشارکت کاهنده». فصلنامۀ علمی- پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال 9، پاییز، شمارۀ 35، ص‌ص. 128-99.
Abdull-Mutalip, A. L. (2011). "Islamic Private Equity and Venture Capital", www.islamicfinancenews.com, pp. 19-20.
Al-Rifai, T. & Khan, A. (2000). "The Role of Venture Capital in Contemporary Islamic Finance", Accessible At www. Nvca.org.
Amit, R., Brander, J. & Zott, C. (1998). "Why do venture capital firms exist? Theory and Canadian evidence".Journal of Business Venturing, 13(6), 441–467.
Asmy, M. (2012). "Islamic Venture Capital and its Challenges", Germany: LAMBERT Academic Publishing.
Bliss, R. (1999). "A venture capital model for transitioning economies: the case of Poland". Venture Capital, 1(3), 241-257.
Choudhury, M. A. (2001). "Islamic Venture Capital, A Critical Examination", Journal of Economic Studies, 28(1), 14-33.
Chu, P. & Hisrich, R. (2001)."Venture Capital in an economy in transition. Venture Capital", An International Journal of Entrepreneurial Finance, 3(2), 169-182.
Douglas, C. (2010). "Venture capital: Investment strategies, structure, and policies". New Jersey: John Wiley & Sons.
Fried, V. & Hisrich, R. (1994)."Toward a model of venture capital investment decision making". Financial management, 23(3), 28-37.
Gladstone, D. (1989)."Venture Capital Investing", Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Goldstone, J. A. (1998). "Initial conditions, general laws, path dependence, and explanation in historical sociology", American Journal of Sociology, 104(3), 829-845.
Hamila, M. C. (2013). "Financial Contracting in Islamic Venture Capital, The Form-Substance Dichotomy", A Thesis in the John Molson School of Business, Canada: Concordia University, Montreal.
Hamzah, Z. & Lahsasno, A. (2011). "Islamic Private Equity and Venture Capital; principles and practices", IBFIM.
Hawkey, J., (2002). "Exit Strategy Planning", Gower Published Limited Press, USA.
Karsai, J., Wright, M. & Filatotchev, I. (1997). "Venture Capital in Transition Economies:
The Case of Hungary". Entrepreneurship: Theory and Practice, 21(4).93-110.
Khan, T. & BenDjilali, B. (2001). "Modeling an Exit Strategy for Islamic Venture Capital Finance", International Journal of Islamic Financial Services, 4(2), 2-17.
Kuratko, D., F. & Hornsby, J. S., (2009). "New venture management: The entrepreneurs-roadmap", New Jersey: Prentice Hall Publication.
Klonowski, D. (2006)."Venture capital as a method of financing enterprise development in Central and Eastern Europe". International Journal of Emerging Markets, 1(2), 165-175.
-------------. (2007). "The venture capital investment process in emerging markets: Evidence from Central and Eastern Europe". International Journal of Emerging Markets, 2(4), 361-382.
Landstrom, H. (2007)."Handbook of research on venture capital", Edward Elgar Publishing.
Lerner, J. (1999). "The government as venture capitalist: the long-run impact of the SBIR program", The Journal of Business, 72(3), 285–318.
Malaysian I. C.(2009)." Ijarah Mawsufah Fi Zimmah (Forward Lease), Quarterly Bulletin of Malaysian Islamic Capital Market", Securities Commission Malaysia, 4(4).
MacMillan, I., Siegel, R., & Subba Narasimha, P. (1985)." Criteria used by venture capitalists to evaluate new venture proposals". Journal of Business venturing, 1(1), 119-128.
Pearce, R., & Barnes, S. (2006)." Raising venture capital." Chichester, West Sussex, England: John Wiley.
Pintado, T. R., De Lema, D. G. P., & Van Auken, H. (2008)." Venture capital in Spain by stage of development". Journal of Small Business Management, 45(1), 68-88.
Ruhnka, J.C. & Young, J.E. (1991). "Some hypotheses about risk in venture capital investing." Journal of Business Venturing, Vol. 6, pp.115–133
 پRusni, B. H., Said, A. & Mikail M. A. (2011).   "Historical Development Of Islamic Venture Capital, An Appraisal". Journal of Applied Sciences Research, 7(13), 2377-2384.
  Sahlman, W. (1990). "The structure and governance of venture-capital organizations". Journal of financial economics, 27(2), 473-521.
Tan, J., Zbang, W. & Xia, J. (2008).  "Managing risk in transitional environment: An exploratory study of control and incentive mechanisms of venture capitals in China". Journal of Small Business Management, 46(2), 263-285.
Tyebjee, T. T. & Bruno, A. V. (1984)." A model of venture capitalist investment activity". Management Science, 30(9), 1051-1066,829–845.